1-7 Ekim Emzirme Haftası
Ülkemizin de imzaladığı "Çocuk Haklarına Dair Sözleşme “ye göre her bebek ve çocuğun iyi beslenme hakkı vardır. Dünya Sağlık Örgütü verileri ışığında çocukların beslenme yetersizliklerine dair küresel gerçeklere bakıldığında;
• Yetersiz beslenme, çocuk ölümlerinin %45'inden sorumludur.
• Dünya üzerinde, 5 yaşın altındaki 149 milyon çocuğun bodur (yaşına göre kısa), 45 milyonunun kavruk olduğu (boyuna göre çok zayıf) ve 38,9 milyonunun fazla kilolu veya obez olduğu tahmin edilmektedir.
• 0-6 aylık bebeklerin yaklaşık %44'ü sadece anne sütü ile beslenmektedir.
• Çok az sayıda çocuk beslenme açısından yeterli ve güvenli tamamlayıcı gıdalar almaktadır; birçok ülkede 6-23 aylık bebeklerin dörtte birinden daha azı, yaşlarına uygun diyet çeşitliliği ve beslenme sıklığı kriterlerini karşılamaktadır.
• 0-23 ay arasındaki tüm çocuklar en iyi şekilde anne sütü ile beslenirse, 5 yaşın altındaki çocuklar arasında her yıl 820.000'den fazla çocuğun hayatı kurtarılabilir. Emzirme, IQ'yu, okula devamı iyileştirir ve yetişkin yaşamında daha yüksek gelirle ilişkilidir.
• Emzirme yoluyla çocuk gelişiminin iyileştirilmesi ve sağlık maliyetlerinin azaltılması, ulusal düzeyde olduğu kadar bireysel aileler için de ekonomik kazanımlar sağlar.
Bu yılın başında hükümetler, bağışçılar, sivil toplum ve özel sektör, Büyüme için Beslenme Eylem Yılı'nı başlatmak için bir araya gelmiştir. Eylem Yılı, dünyanın çocukların yetersiz beslenmesini ortadan kaldırmaya yönelik küresel taahhüdü ele alma biçimini dönüştürmek için tarihi bir fırsattır. Emzirme, bu taahhüdü gerçekleştirmenin merkezinde yer alır.
Doğumun ilk bir saatinde emzirmeye başlanması, ardından 6 ay boyunca sadece anne sütü ile beslenme ve 2 yıl veya daha fazla süreye kadar emzirmeye devam edilmesi, israf ve obezite dahil olmak üzere her türlü çocuk yetersiz beslenmesine karşı güçlü bir savunma hattı oluşturur. Emzirme aynı zamanda bebeklerin ilk aşısı olarak da işlev görür ve onları birçok yaygın çocukluk hastalığına karşı korur.
Son kırk yılda emzirme oranlarında ilerleme kaydedilmiş olsa da – dünya genelinde sadece anne sütüyle besleme yaygınlığında yüzde 50 artış olmuştur – COVID-19 pandemisi bu kazanımların kırılganlığını vurgulamaktadır. Birçok ülkede pandemi, emzirme destek hizmetlerinde önemli aksamalara neden olmuştur. Pandemi döneminde de emzirmek, bebeğin büyümesi ve gelişmesi için önceliklidir. Bu nedenle annenin bebeğini emzirmeye devam etmesi önerilir. Ancak anne hasta olduğu dönemde, bebeğinin bakımını yaparken ve emzirirken bütün izolasyon kurallarına uymalıdır. Bebeğini emzirmeden önce ellerini yıkamalı, maskesini takmalıdır. Sonrasında bebeğini güvenle emzirebilir. Eğer Koronavirüs nedeniyle ilaç kullanıyor ise bebeğin bu süreçte emzirilmemesi, sütün sağılıp atılması, ilaç tedavisi bittikten sonra emzirmeye devam edilmesi önerilmektedir.
Bakanlığımız tarafından bu amaçla ülkemizde çocuk sağlığının korunması, hastalıkların azaltılması, bebek ve çocuk ölümlerinin önlenmesi için diğer çocuk sağlığı programlarına paralel olarak 1991 yılından itibaren “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” yürütülmektedir. Bu kapsamda Emzirmenin korunması ve desteklenmesi ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım stratejisinin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması, ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda ölüm ve hastalık oranlarını düşürmek hedeflenmektedir.
Program tüm dünyada da uygulanan “Bebek Dostu Hastaneler” kavramı ile başlamış, 2000’li yıllara gelindiğinde birinci basamak sağlık kuruluşlarının da dahil olması ile “Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” olarak ilerleme kaydetmiş, ardından önce Bebek Dostu İl ve daha sonra çalışmalarını bir adım daha ileri taşıyan illerimiz için Altın Bebek Dostu İl kavramları geliştirilmiştir.
Hâlihazırda 156 ülkede uygulanmakta olan program kapsamında dünya genelinde 20 binin üzerinde bebek dostu hastane mevcuttur ve bu hastanelerin 1329 tanesi ülkemizdedir.
Yürütülen başarılı çalışmalar sonucunda sadece anne sütü ile beslenen bebek oranında artış sağlanmıştır. Ülkemizde doğan tüm çocukların %96,5’i bir süre emzirilmektedir. Ayrıca ortanca emzirme süresi 17 aya yükselmiştir.
Gelinen bu noktayı daha da geliştirmek ve emzirme konusunda farkındalık yaratmak için ülkemizde her yıl Emzirme Haftası kutlanmaktadır. Gebeliğin sonlanarak anne ve bebeğin buluştuğu ve bebeğin anne sütüyle tanıştığı zamandan ilham alınarak yılın 40. haftası olan 1-7 Ekim tarihleri seçilmiştir. Söz konusu hafta içinde tüm Türkiye’de konunun öneminin vurgulanması, toplumsal farkındalık oluşturulması amacıyla çeşitli aktiviteler ve eğitimler planlanıp uygulanmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü, bebeklerin ilk 6 ayda sadece anne sütü ile beslenmesini sağlıklı yaşam için şart koşmakta ve her yıl ekim ayının ilk haftasını "Dünya Emzirme Haftası” olarak kutlamaktadır. İlimizde de Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı ÇEKÜS Birimi konu ile ilgili farkındalığı arttırmak için video hazırlamıştır.
