Otizm spektrumu bozuklukları (OSB), Ruhsal Bozukluklar Tanı ve İstatistik Kitabı DSM-5’e göre, sosyal iletişim ve etkileşimdeki kalıcı yetersizlikler, sınırlı/yinelenen davranışlar, aynılıkta ısrarcılık, rutinlere bağlılık ve duyusal uyaranlara aşırı duyarlılık ya da duyarsızlıkla kendini gösteren ve belirtileri çok yoğun olarak 24 ay ve sonrasında ortaya çıkan bir gelişimsel yetersizliktir. 2014 yılında verilen son bilgiye göre de, her 68 çocuktan 1’inde otizm görülmektedir (CDC 2012). Cinsiyet açısından bakıldığında OSB’nin erkeklerde kızlardan 3-4 kat fazla görüldüğü bildirilmektedir ancak kadınlarda daha ağır seyrettiği ve daha fazla mental retardasyonun (zeka geriliği) eşlik ettiği bilinmektedir.Otizmin nedenleri incelendğinde, bütün çevresel faktörler içinde bir tek ileri baba yaşı ile otizm arasında bağlantı kurulmuştur. Otizmin yeni olgu artışını, aşılar ile bağlantılı olup olmadığını inceleyen çalışmalar,aşılarla otizmin arasında hiçbir bağlantı bulamamıştır. Eğer çocuğunuz: Eğer aşağıdaki sorulara cevabınız ‘evet’ ise en kısa zamanda aile hekiminize danışın.
• 6. ayda gülümsemiyorsa, yüz ifadelerinize kısıtlı tepki veriyorsa,
• 12 ay sonunda bir şeyi işaret ederek göstermiyorsa, yabancılardan korkuyorsa, sesin geldiği yöne doğru bakmıyorsa isminin söylendiğinde tepki vermiyorsa,
• 18 ayda hayali oyun, mış-gibi oyun oynamakta zorluk çekiyorsa, oyuncaklarla amacına uygun oynamayı bilmiyorsa, akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa ve katılmıyorsa, konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa ya da garip biçimde konuşuyorsa, bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa, sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa, hep kendi bildiğince davranıyorsa, bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa, günlük yaşamındaki düzen ve rutin değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa,
• 24 ay sonunda basit talimatları uygulamıyorsa, söyleneni işitmiyor gibi davranıyor, yanından uzaklaşınca fark etmiyor, sizi aramıyorsa, diğer çocuklarla oynamıyor, çocuklar gruplaştığında aralarına katılmıyorsa, taklit etmiyorsa ya da çok sınırlı taklit becerisi var ise, bu durumda zaman kaybetmeden endişelerinizi çocuk doktoru ile paylaşmanız gereklidir.
Uzm.Dr.Cengiz BECERİR
Tekirdağ İl Sağlık Müdürü